బాగా ఉక్కబోస్తున్నప్పుడు, అలా కిటికీ లోంచి మెత్తని గాలి ముఖాన్నితాకి వెళ్ళిపోతుందే, అలా ఏదో ఒక భావన మనసుని తాకి వెళ్ళి పోతుంది. కాస్సేపు కూడా నిలవదు. దానిని పట్టుకోలేను. విడవ లేను. అనుభవించటం తప్ప వేరే ఏమీ చేయలేను. అదుగో అలాంటి భావనలే ఇలా ’పదచిత్రాలు’ అయ్యాయి. పొందింది, పొందినట్లు పొందుపరిచాను. నేను కొన్ని దినపత్రికలకు సంపాదకుడిగా వున్నప్పడు, ఎడతెరపిలేని రాజకీయ వార్తలూ, విశ్లేషణలూ, సంపాదకీయాల మధ్య, ఈ ఊహలే నన్ను సేద తీర్చేవి.
శత్రువు లేని వాణ్ణి నమ్మటం కష్టం. శత్రువు లేని వాడికి మిత్రులు కూడా వుండరు. నా ఇష్టాలూ, నా అభిప్రాయాలూ, నా తిక్కలూ వున్న వాళ్ళే నాకు మిత్రులవుతారు. నా మిత్రులకు పడని వాళ్ళంటే నా అభిప్రాయాలు పడని వాళ్ళే. శత్రువు లేని వాడంటే ఒకటే అర్థం- సొంత అభిప్రాయం లేనివాడని. అందుకే అజాత శత్రువు(ధర్మరాజును) సొంత ఆలి కూడా నమ్మదు. ఏదో ఒక రోజు-‘నన్నోడి తన్నోడెనా, తన్నోడి నన్నోడెనా?’ అని అడుగుతుంది. పగపట్టటం చేతకాని వాడికి, ప్రేమించటమూ రాదు.
ఎవరూ లేరే..అని అనుకుంటాం అప్పుడప్పుడూ. నాకు నేనూ, మీకూ మీరూ క్షణంలో హాజరు. అవును కదా! నాతో నేను మాట్లాడి ఎన్నాళ్ళయింది? దేని గురించి మాట్లాడను- అని అనుకుంటాను ముఖం కడుక్కోవటానికి టాప్‌ విప్పుతూ…! నీళ్ళు.. చేతుల్ని తడిమేస్తూ. జల స్పర్శ! ఏదో గుర్తు. చిన్నప్పటి జ్ఞాపకం. అందరూ ఆడుతూనే వున్నారు. నా ముంజేతి మీద పెద్ద చినుకు. వాన పిల్ల పెట్టిన తొలిముద్దు. వాళ్ళకింకా తెలీదు- కాస్సేపేట్లో మేం ‘వానా, వానా వల్లప్పా ఆడబోతున్నామని…!’ నీరు గుర్తొస్తే చాలు, నాలోకి నేను వెళ్తూ, మీలోకి మిమ్మల్ని పంపిస్తాను. నా బెంగను మీ బెంగగా చేసేస్తున్నాను. మన్నించండి.
వువ్వు పక్కనే ముల్లూ, గంధపు చెట్టు పక్కనే పామూ, నవ్వులోనే ఏడుపూ- అన్నీ ద్వంద్వాలే. ప్రతి రెంటిలోనూ ఒక్కటే ప్రియం. మిగతాది భయం. రెండూ అవసరమే. పులి ఎదురొస్తేనే కాదు, ప్రియురాలు చేతులు చాచినా, ముందు గుండె ఝళ్ళుమంటుంది. తొలుత తుళ్ళింతే. తెగిస్తేనే కౌగలింత.
పువ్వు కోసమే చెయ్యి చాపేది. కానీ ముల్లు గుచ్చుకుంటుంది. హఠాత్తుగా నిద్రలేచి కిటికీలోంచి చూస్తే.. నింగిలో ఎర్రని నారింజ. ఉదయమే అనుకుంటాం. కాని అది సాయింత్రం. రేపటి కోసమనే.. ఒక తుపాకీ తోనో, పెట్రోలు డబ్బాతోనో బయిలు దేరతాం.. ఆగి చూసుకుంటే నిన్నలో వుంటాం. అడుగులే కదా, అని వేసేయకూడదు. ముందుకో, వెనక్కో ..తెలుసుకోవద్దూ. లేకుంటే ఖరీదయిన త్యాగం కాస్తా, సాదాసీదా మరణమయిపోతుంది.
గొర్రెలు నడుస్తాయనుకుంటాం. నడవబడతాయి. చిలుకలు పలుకుతాయనుకుంటాం. పలుకబడతాయి. గాడిదలు మోస్తాయనుకుంటాం. కానీ మోయబడతాయి. తలకాయలు ఎవరికయినా ఇచ్చేస్తే, మనమూ అంతే..! బతకం. బతకబడతాం. గురిని మరచి ఉరి వైపు పరుగులు పెడతాం.
మబ్బుకీ మబ్బుకీ మధ్య ఎండలా, ఏడుపుకీ ఏడుపుకీ మధ్య నవ్వులా, విశ్రాంతికీ విశ్రాంతికీ మధ్య పనిలా ఏమిటో ఈ కవిత్వం? గాఢాలింగనంలో కూడా ఇంకా ఏదో దూరం మిగిలిపోయినట్లూ, ఎంతో గొప్పగా నడిచిపోతున్న జీవితంలో కూడా ఏదో వెలితి. ఏ ఫర్వాలేదు.. ఎక్కడ జాగా వుంటే అక్కడ బతకటానికి కాసింత అమాయకత్వం అవసరమయిందన్న మాట. నిజం చెప్పొద్దూ..? కవిత్వమూ, అమాయకత్వమూ రెండూ ఒక్కటే…!
కడలికి నింగిని చేరాలనీ, నింగికి కడలిని చేరాలనీ కోరిక. కడలి రగిలి రగిలి ఆవిరయి వెండి మేఘంలాగా పైకి చేరిపోతే, నింగి పొగిలి పొగిలి ఏడ్చి వానగా కడలికి చేరుతుంది. గుండెకు గుండెను చేరాలనే కోరిక. దేహానికి మరో దేహంతో పెనవేసుకోవాలనే కోరిక. మనిషికి మనిషి చేరుకునే కోరికే లేకుంటే జీవితం పుట్టగానే ముగిసిపోతుంది.
ఇదే జీవితాన్ని ఇంతకు ముందు ఎంత మంది జీవించలేదు. కొత్తగా జీవించటానికి ఏమి వుంటుంది? ఇదే సముద్రం. ఎన్ని సార్లు చూడలేదు? కొత్తగా చూడటానికి ఏముంటుంది? ఇలా అనుకునేది జీవితమే కాదు. కడలి వొడ్డున మన కాళ్ళనే ఒక్క రీతిగా తడుపుతాయా అలలు? వెండి పట్టీలు తొడిగినట్లు ఒక మారూ, పడి వేడుకున్నట్టు ఇంకో మరూ, కాళ్ళకింది ఇసుకను తొలచి పట్టు తప్పిస్తున్నట్టు మరో మారూ- అలలు తాకిన ప్రతీ సారీ ఒక కొత్త అనుభూతి. ఒక్కతే చెలి. కానీ ప్రతీ ఆలింగనమూ ఒక కొత్త అనుభవం. అన్నీ ఎప్పటికప్పుడు కొత్తగా నిర్వచించుకోవాల్సిందే.!
అంతా అయిపోయిందనుకుంటాం. అందరూ కుట్ర చేసి మనల్ని ముంచేసారనుకుంటాం. నమ్మకం మీద నమ్మకం పోయిందనీ, ఆశ మీదే ఆశ చచ్చిందనీ తెంపు చేసుకుని వుంటాం. ఎవరో ఊరూ, పేరు తెలీని వారొచ్చి, ఉత్తినే సాయం చేసి పోతారు. చిన్న పలకరింపు లాంటి మాట సాయమే కావచ్చు. మండువేసవిలో కరెంటులేని గదిలో ఊపిరాడనప్పుడు, కిటికీలోంచి పిల్లవాయివొచ్చి మోమును తాకి వెళ్ళినట్టుంటుంది కదూ..! అప్పుడు మళ్ళీ జన్మలోనే మరో జన్మ యెత్తినట్లుంటుంది
మిత్రుడేం చేస్తాడు? నా అభిప్రాయాన్ని వినకుండానే సమర్థించేస్తాడు, నా పనులకు అనాలోచితంగానే సహకరించేస్తాడు, నా ప్రవర్తన ఎలా వున్నా మురిసి పోతాడు. ఒక్క ముక్కలో అద్దం లో నా ప్రతిబింబం లాంటి వాడు. నాలాంటి నన్ను చూసి నేను నేర్చుకునేదేముంటుంది- నటన తప్ప. అదే శత్రువనుకో. నా అభిప్రాయాన్నివ్యతిరేకిస్తాడు. నన్ను రెచ్చగొడతాడు. నా లోని శక్తియుక్తుల్ని బయిటకు తీస్తాడు. నా లోపాలని నాకు పటం కట్టి ప్రజెంట్ చేస్తాడు. అందుకే నేను నా మిత్రుడి కన్నా, శత్రువుకే ఎక్కువ రుణపడతాను.
నాలో నన్నూ, నీలో నిన్నూ, మనలో మనల్నీ వెతుక్కుంటూనే వుంటాం. ఒకరికి ఒకరు దొరుకుతాం కానీ, ఎవరికి వారు దొరకం. కానీ అప్పుడప్పుడూ దొరికి జారిపోతుంటాం. అలా దొరికినవి కొన్ని క్షణాలే కావచ్చు. అప్పుడు కల కూడా కవిత్వంలాగా వుంటుంది. జీవితం ప్రియురాలంత ఇష్టంగా వుంటుంది. పసిపిల్లంత ముద్దుగా వుంటుంది. నేను పుట్టిపెరిగిన ఇల్లంత గొప్పగా వుంటుంది. అందుకే నాలోకి నన్ను నెట్టేవాళ్ళ కోసం నిత్యం ఎదురు చూస్తూనే వుంటాను.
ధ్వంసం చేసాకే సృష్టి. కానీ పాత కొంపను కూల్చిన వాణ్ణి ఎవరూ గుర్తు పెట్టుకోరు. కొత్త ఇల్లు కట్టిన వాడికే సత్కారం.గొయ్యి తీయటం మనకి నచ్చదు. దాంట్లో పునాది రాళ్ళు వెయ్యటం మురిపెంగా వుంటుంది. చెత్తను తగులబెట్టే వాడికి క్షణమైన శిరస్సువంచిన జాతి మాత్రమే ముందుకు వెళ్తుంది. నిర్మాణానికి ముందు వింధ్వంసమే నడుస్తుంది- హొయలు పోయే సీతాకోక చిలుకక ముందు, ముడుచుకు పోయే గొంగళి పురుగు నడిచినట్లు…!
గతంలో బతికే భూత జీవులూ, రేపటికి వాయిదా వేసే దూరాశా జీవులూ ఏం చేస్తారో తెలియదు కానీ, ఆ పేరు మీదు వర్తమానాన్ని వదిలేసుకుంటారు. కళ్ళ ముందే బస్సులు వచ్చి వెళ్ళిపోతున్నా, ఎక్కకుండా చోద్యం చూస్తారు. రూపాయికే కాదు.క్షణానికి కూడా మారపు రేటు వుంటుంది. కేవలం వర్తమానంలో బతికే వాడికే ఆ రేటు పెరుగుతుంటుంది. మిగతా వాళ్ళకి దారుణంగా పడిపోతుంటుంది.
పిచ్చి కోరిక ఏదయినా సరే చచ్చేటంత భయపెడుతుంది. ఉత్తినే, కంటికి ఇంపుగా కనిపించే అమ్మాయి నీ పక్కన వుంటే బాగుంటుంది- అని అనిపించిందనుకో. గుండె అదురుతుంది. కాళ్ళు వణుకుతాయి. దు:ఖమే దు:ఖం. ఉత్తినే కాకుండా, నిజంగా అనుకుని చూడు. లేని తెగింపు వస్తుంది. ఆమె కోసం, ఏడు సముద్రాలు ఈదాలనిపిస్తుంది. అంతా అనుకోవటంలోనే వుంటుంది.
(సొమ్ములు మాత్రమా కాదు. మనం బతకాల్సిన క్షణాలు కూడా బ్యాంకులో వుంటాయి. ఖర్చు చెయ్యాలి తప్పదు- మనకి మనం ఖర్చు చేసుకుని చాలా సార్లు దు:ఖపడుతుంటాం- నిల్వ తగ్గిపోతుందని. మనకిష్టమయిన వాళ్ళకు ఖర్చు చేసినప్పుడు మాత్రం ఎందుకో…బ్యాంకు బాలెన్స్ పెరిగినట్టుంటుంది. గణితానికి అందనిదే- అనుబంధమంటే…!)
(భ్రమ కూడా వరమే. లేనిది వున్నట్లు, ఉన్నది లేనట్లు- ఈ కనికట్టు చాలు ఈ క్షణాన్ని దాటెయ్యటానికి. భ్రమ తేలిక పరుస్తుంది. తింటున్న పాప్ కార్న్ సాక్షిగా చూస్తున్నది సినిమా అని తెలుసు.. అయినా ఏమిటా కన్నీళ్ళు? భ్రమ. నీరు, నేలయినట్లూ, నేల నీరయినట్లూ.. అహో! ఏమిదీ..? మయుడి కల్పన. ఒక భ్రమ. పాంచాలిని పకపకా నవ్వించిన భ్రమ. ఏడిపించాలన్నే భ్రమే.నవ్వించాలన్నా భ్రమే. సుయోధనుణ్ణి కయ్యానికి కాలు దువ్వించాలన్నా భ్రమే. నా ప్రియురాలంటే నాకెందుకు అంత ఇష్టమో తెలుసా..? నాకు ఎప్పటికప్పుడు గుప్పెడు భ్రమనిచ్చి వెళ్ళిపోతుంది..)
(నీతులూ, విలువలూ, ప్రమాణాలు- మానవత్వం ముందు అల్పమయినవి. ఆకలిగొన్న వాడిముందూ , అవమానించబడ్డ వాడి ముందూ, గీతకారుడు కూడా చిన్నబోతాడు. భంగపడ్డ వాడి విశ్వరూపం అంత గొప్పది. మనిషినుంచి మనిషిని వేరు చేయటానికి స్మృతులూ, ధర్మాలూ అవసరం కానీ, మనిషిని పెట్టి మనిషిని గుణించటానికి ఒక్క మనసు చాలు. ఇలా అని అనుకుంటే చాలు… అలా జరిగిపోతుంది.)
(ఇప్పటికిప్పడే, ఎప్పటికప్పుడే బతికేదే బతుకు. ఈ రహస్యం కవికి తెలుసు, కళకారుడికి తెలుసు, పసిపాపకు తెలుసు. క్షణంలోనే, తక్షణంలోనే అంతా వుంది. శాశ్వతత్వమంటూ ఏమీ వుండదు. మనం బతికేసిన క్షణాలనే రేపటి తరం గొప్పచారిత్రక ఘట్టాలుగా కీర్తిస్తుంది. అది మనకనవసరం. మనం లేనప్పటి మన ఘనకీర్తి తో మనకు పనిలేదు. ఈ క్షణం మీద నేను తువ్వాలు వేస్తున్నాను. ఇది నాది. ఈ క్షణం కోసం కావాలంటే ఒక యుగం పాటు యుధ్ధం చేయగలను.)
(దారం తెగినంత సులువుగా అనుబంధాలు తెగిపోతున్నాయి. తల్లీబిడ్డలూ, అన్నదమ్ములు, భార్యాభర్తలు ఎక్కడికక్కడ విడివిడిగా పడివున్నారు. అశోకుణ్ణి మార్చేసిన యుధ్ధరంగం కన్నా బీభత్సంగా వుంది. మనిషి మీద మార్కెట్ గెలుపు. ఓడిన మనిషి కూడా గెలిచినట్టు సంబరం. ఎవరికి ఎవరూ ఏమీ కానీ చోట ఏమని వెతుకుతా..?)
దు:ఖిస్తే ఏడుపే రావాలనీ, ఆనందిస్తే నవ్వే రావాలనీ సూత్రీకరణలు చెయ్యటం అన్నివేళలా నడవదు. సుఖపెట్టే రాత్రులూ, కష్ట పెట్టే పగళ్లూ వున్నట్లే, క్షేమం కోరే శత్రువులూ, అణచివేసే మిత్రులూ వుండే ప్రపంచంలో, ఏ జీవితమూ ఒక మూసలో ఇమడదు. గుండెలు తెరవాలే కానీ, ఒక్కొక్క అనుభవమూ ఒక మహా కావ్యం. అలాంటి ఏ గుండెలు ఏమి మాట్లాడుకున్నా, దోసిలి పట్టి కవిత్వం చేయాలనిపిస్తుంది.